Úı nemese páter qundy jyljymaıtyn múlik bolyp tabylady. Sý tasqyny, urlyq, órt jáne basqa apattar kóptegen qıyndyqtar týǵyzyp qana qoımaıdy, sondaı-aq, otbasylyq bıýdjetti de aıtarlyqtaı álsiretýi múmkin. Eger sizde saqtandyrý polısi joq bolsa, onda múlikke zııan keltirilgen jaǵdaıda páterde nemese úıde jóndeý jumystaryn óz qarajaty esebinen atqarýǵa týra keledi.
Múlikti erikti saqtandyrý — múlikti qorǵaý jáne óz-ózin kútpegen qarjylyq shyǵyndardan qutqarý múmkindigi.
Saqtandyrý nysany: Saqtanýshynyń múliktik múddeleri, sondaı-aq, jyljymaly jáne jyljymaıtyn múliktiń tómendegi túrlerin paıdalanýmen baılanysty úshinshi tulǵalardyń múddeleri:
- ishki árleýdi jáne kommýnıkatsııalardy qosa alǵandaǵy keńselik, óndiristik ǵımarattar, qoımalar, saýda ǵımarattary jáne basqa jyljymaıtyn múlik;
- keńse jabdyqtary, tehnıka, jıhaz jáne basqa múlik;
- ınjenerlik jáne óndiristik-tehnologııalyq jabdyqtar;
- qural-saıman, tehnologııalyq jaraq; taýarlyq-materıaldyq qundylyqtar, shıkizat jáne materıaldar, sondaı-aq, qoımadaǵy nemese saýda zalyndaǵy ónimder.
.
Saqtandyrý oqıǵasy - tómendegi jaǵdaılardyń nátıjesinde saqtandyrylǵan múlikti joǵaltý, onyń joıylýy, zaqymdalýy:
- órt, naızaǵaı soqqysy, jaralys;
- surapyl apattar (kóshkin, daýyl, boran, tasqyn, burshaq, nóser);
- sýmen jabdyqtaý, káriz qubyr jelilerinen jáne jylytý júıelerinen shyǵatyn sýmen basý;
- kólik quralynyń qaǵyp ketýi;
- basqarylatyn ushý apparattarynyń, olardyń qaldyqtarynyń nemese olardan túsken zattardyń jáne júkterdiń saqtandyrylǵan múlikpen soqtyǵysý nemese onyń ústine qulaýy;
- úshinshi tulǵalardyń quqyqqa qarsy áreketteri, urlyq, qaraqshylyq, tonaý;
- vıtrınalardyń áınegin, aınalaryn syndyrý;
- jer silkinisi.
Saqtandyrý somasy - saqtandyrý shartyn jasasqan kezdegi avtokóliktiń naryqtyq (áreket etýshi), teńgerimdik nemese kepilzat quny.
Saqtandyrý tarıfteri saqtandyrý somasynan 0,12% bastap 3% deıingi shekterde táýekel dárejesin anyqtaý úshin mańyzdy mánge ıe faktorlarǵa baılanysty belgilenedi.
Saqtandyrý qunyna áser etetin faktorlar:
- saqtandyrý nysanynyń ornalasqan jeri;
- táýekelderdiń tańdalǵan paketi;
- saqtandyrý nysanynyń tehnıkalyq jáne konstrýktıvtik erekshelikteri;
- saqtandyrý nysanyn paıdalaný jáne saqtaý sharttary;
- órtke qarsy qorǵaý, kúzet, tehnıkalyq júıelerdiń bar bolýy jáne kúıi jáne basqalar.
Saqtandyrý tólemi múlikke keltirilgen is júzindegi zııan mólsherinde saqtandyrý shartynda kózdelgen saqtandyrý somasynyń sheginde júzege asyrylady.
